وبلاگ شخصی عابد نوروزپور

نفس و ماهیت مدارک الکترونیکی

 

سالها پیش یک کامپیوتر کل اتاق را اشغال می کرد، امّا امروز کامپیوتر می تواند به اندازه کف دست باشد پیشرفت های فنی که در اختیار پلیس است، توسط مجرمین نیز مورد بهره برداری قرار می گیرد.

کامپیوترها و دیگر ابزارهای الکترونیکی تمام جنبه های زندگی پیشرفته امروزی را تحت تأثیر قرار داده اند کامپیوتر ها می توانند در ارتکاب جرم مورد استفاده قرار گیرند و حاوی مدرک جرم باشند و یا حتی هدف جرم واقع شوند.

پی بردن به نفس و ماهیت مدارک الکترونیکی، چگونگی بررسی صحنه های جرم حاوی مدارک بالقوه الکترونیکی، و نحوه بر خورد یک پلیس و کار آگاه با صحنه جرم الکترونیکی مورد بررسی قرار می گیرد.

پلیس برای انجام وظیفه در قبال مدارک الکترونیکی، نیازمند وجود هماهنگی و همکاری میان کارمندان و بازرسان، مسئولان آزمایشگاهی و مدیران می باشد.

اولین افسری که وارد صحنه جرم می شود موظف به تشخیص، انتخاب، حفاظت، حمل و یا ذخیره مدرک الکترونیکی می باشد. در دنیای امروزی این امر می تواند وظیفه هر عضوی از پلیس باشد. ممکن است که هر کدام از کارکنان دستور  جمع آوری مدارک الکترونیکی را داده یا خود در جمع آوری مدارک مشارکت نمایند. شاید لازم باشد مسئولان آزمایشگاهی در صحنه جرم به عنوان دستیار عمل کرده و در بررسی مدارک ایفای نقش کنند .در این بین وظیفه مدیران این است که اطمینان حاصل کنند افراد تحت امر آنها به خوبی آموزش دیده و در بر خورد با مدارک الکترونیکی به اندازه کافی مجهز هستند.

هر مسئول می بایستی حساسیت و ماهیت مدارک الکترونیکی، شیوه های که برای انتخاب و حفاظت از آنها وجود دارد را درک کند.

فعالیت های که باعث تغییر آسیب رساندن یا خراب کردن مدارک اصلی می شوند باید توسط دادگاه به دقت مورد بررسی قرار گیرند.

آیین دادرسی باید به گونه ای باشد که اجازه بررسی صحنه جرم الکترونیکی را صادر کند. ادله الکترونیکی داده ها و اطلاعاتی هستند که به وسیله ابزار الکترونیکی ذخیره   یا انتقال داده می شوند و حائز اهمّیت تخصصی هستند.

همانطور که اثر انگشت یا DNA ادله ای مخفی می باشند مدرک الکترونیکی نیز همان حالت را دارند. در حالت طبیعی نمی توانیم ببینیم در یک شیئ فیزیکی که حاوی مدرک است، چه چیزی وجود دارد. برای اینکه مدارک را قابل رویت کنیم وجود تجهیزات و نرم افزار های خاص از ضروریات می باشد.

ممکن است که جهت توضیح مرحله بازرسی و محدودیت های فرایند بازرسی، در مراحل دادرسی به شهادت افسر نیاز باشد.  ماهیت خاص مدارک الکترونیکی به گونه ای است که پذیرش آنها را در دادگاه با چالش های ویژه ای مواجه کرده است. جهت رو یا رویی با این چالش مأمورین پلیس باید روش های خاص جمع آوری ادله مذکور که مرکب از چهار مرحله شناسایی، جمع آوری مدرک، بررسی، تجزیه و تحلیل و ارائه گزارش می باشد به نحو صحیح اجراء نمایند.

مرحله جمع آوری شامل :

جستجو جهت شناسایی، جمع آوری و مستند سازی مدرک الکترونیکی میباشد.

مرحله گزینش می تواند شامل انجام عملیات بی درنگ : (Real-Time)

عملیات بی درنگ آن دسته از عملیات هایی هستند که در آن فعالیتهای ماشین با تصویر  و ادراک آدمی انطباق دارد و عملیات کامپیوتر با  همان سرعت فرایند فیزیکی یا خارجی انجام می شود) بر روی اطلاعات ذخیره شده ای باشد که اگر در صحنه جرم اقدام های احتیاطی انجام نشود، ممکن است  از بین برود.

فرایند بررسی، مدارک را قابل رویت کرده و اصل و مفهوم آنها را  مشخص می سازد.

 این مرحله شامل چندین اقدام میباشد:

اول باید محتوا را مستند سازی کرده و وضعیت مدرک را در کلیّت آن نشان داد. چنین مستند سازی موجب می شود کلیه اعضاء گروه بررسی، محتوای ادله را کشف نمایند. یکی از این مراحل تحقیق در باره اطلاعاتی است که احتمال دارد پنهان یا نا مفهوم شده باشند.

زمانی که تمام اطلاعات قابل رویت شد مرحله احیای داده ها شروع می شود. به این طریق داده های مورد نظر را از داد ه های که قابل استفاده نیستند جدا می کنند با توجه به این که می توان مقدار بسیار زیادی از اطلاعات را در کامپیوتر ذخیره کرد انجام این مرحله از بازرسی کاری بسیار مهم و سخت می باشد.